İhracatın %44,4’ünü, ithalatın ise %58,7’sini büyük ölçekli girişimler gerçekleştirdi
Dış ticaret verileri ile iş kayıtları sisteminde yer alan girişimlerin ana faaliyet türü ve çalışan sayısı bilgileri eşleştirilerek, dış ticaret yapan girişimlerin özellikleri elde edilmektedir. Söz konusu verilere göre, 2024 yılında 179 bin 673 girişim ihracat, 318 bin 603 girişim ithalat yaptı. Yapılan eşleştirmede, ihracat ve ithalat yapan girişimlerin yaklaşık %100,0’ının bilgilerine ulaşılmıştır. Bu girişimler toplam ihracatın ve ithalatın yaklaşık %100,0’ını gerçekleştirmiştir. İthalattaki girişim sayısındaki artış, Basitleştirilmiş Gümrük Beyannamesi sistemindeki girişim sayısı artışından kaynaklanmaktadır.
Toplam ihracatın %18,8’ini yapan 1-9 kişi çalışanı olan mikro ölçekli girişimler, ihracat yapan tüm girişimlerin %75,6’sını oluşturdu. İhracatta, 10-49 kişi çalışanı olan küçük ölçekli girişimlerin payı %17,5, 50-249 kişi çalışanı olan orta ölçekli girişimlerin payı %19,2, 250+ kişi çalışanı olan büyük ölçekli girişimlerin payı ise %44,4 oldu.
Girişimlerin ihracattaki payı, 2024 Girişimlerin ithalattaki payı, 2024
Toplam ithalatın %11,1’ini 1-9 kişi çalışanı olan mikro ölçekli girişimler yaptı. İthalatta, 10-49 kişi çalışanı olan küçük ölçekli girişimlerin payı %11,7, 50-249 kişi çalışanı olan orta ölçekli girişimlerin payı %18,5 oldu. 250+ kişi çalışanı olan büyük ölçekli girişimlerin ithalattaki payı %58,7 olurken; bu girişimler toplam ithalat yapan girişimlerin %1,1’ini oluşturdu.
İhracatın yarısından fazlasını sanayi sektöründeki girişimler gerçekleştirdi
Girişimin ana faaliyetine göre ihracatın %56,5’ini, ithalatın ise %47,3’ünü sanayi sektöründe faaliyet gösteren girişimler yaptı. Ana faaliyeti ticaret olan girişimlerin ihracattaki payı %39,0, ithalattaki payı ise %38,5 düzeyinde gerçekleşti.
Sanayi sektörünün ihracatında 250+ kişi çalışanı olan büyük ölçekli girişimler %68,6 pay ile öne çıktı. Ticaret sektörünün ihracatında ise %89,0 pay ile 1-249 kişi çalışanı olan küçük ve orta ölçekli girişimlerin hâkimiyeti devam etti.
Sanayi sektörü ithalatında büyük ölçekli girişimler %80,5 pay ile öne çıktı. Ticaret sektöründe, büyük ölçekli girişimlerin payı %29,1, diğer sektöründe büyük ölçekli girişimlerin payı %66,2 payı oldu.
Girişimin ana faaliyeti ve çalışan sayısına göre dış ticaret payı, 2023, 2024
Sanayi sektöründeki girişimler ihracatının %47,5’ini Avrupa Birliği (AB 27) ülkelerine yaptı
Ana faaliyeti sanayi olan girişimler, ihracatlarının %47,5’ini AB 27 ülkelerine, %14,3’ünü AB üyesi olmayan Avrupa ülkelerine ve %11,9’unu Yakın ve Orta Doğu ülkelerine yaptı. AB 27 ülkelerine yapılan ihracatın %64,8’ini sanayi, %32,2’sini ticaret, %3,0’ını ise diğer sektöründeki girişimler yaptı.
Ana faaliyeti sanayi olan girişimler, ithalatlarının %33,6’sını AB 27 ülkelerinden, %26,1’ini Diğer Asya ülkelerinden, %17,8’ini ise AB üyesi olmayan Avrupa ülkelerinden gerçekleştirdi. Ana faaliyeti ticaret olan girişimlerin en çok ithalat yaptığı ülke grupları sırasıyla %35,1 pay ile AB 27 ülkeleri, %29,6 ile Diğer Asya ülkeleri ve %15,9 ile AB üyesi olmayan Avrupa ülkeleri oldu.
İmalat sanayi ürünleri ihracatının %58,3’ünü sanayi sektöründeki girişimler yaptı
İmalat sanayi ürünleri ihracatının %58,3’ünü, ana faaliyeti sanayi olan girişimler, %37,7’sini ise ana faaliyeti ticaret olan girişimler gerçekleştirdi. Ana faaliyeti sanayi olan girişimlerin yaptığı ihracatın ise %96,5’ini imalat sanayi ürünleri, %1,9’unu tarım, ormancılık ve balıkçılık ürünleri, %1,2’sini de madencilik ve taşocakçılığı ürünleri oluşturdu.
İmalat sanayi ürünleri ithalatının %44,8’i ticaret, %44,2’si sanayi ve %11,0’ı diğer sektörlerdeki girişimler tarafından yapıldı. Ana faaliyeti sanayi olan girişimlerin ithalatının %75,8’ini imalat sanayi ürünleri, %3,7’sini madencilik,taşocakçılığı ürünleri, %3,5’ini ise tarım, ormancılık ve balıkçılık ürünleri oluşturdu.
İhracatın %49,8’i ilk 500 girişim tarafından gerçekleştirildi
İhracatın %49,8’ini, ithalatın ise %64,6’sını ilk 500 girişim yaptı. En çok ihracat yapan ilk 5 girişim toplam ihracatın %8,5’ini, en çok ithalat yapan ilk 5 girişim ise ithalatın %13,8’ini gerçekleştirdi.
Sanayi sektöründe en fazla ihracat yapan ilk 5 girişimin sanayi sektöründeki payı %14,4, ticaret sektöründe en fazla ihracat yapan ilk 5 girişimin ticaret sektöründeki payı ise %11,9 oldu. Sanayi sektöründe en fazla ithalat yapan ilk 5 girişiminin sanayi sektöründeki payı %19,9, ticaret sektöründe en fazla ithalat yapan ilk 5 girişimin ticaret sektöründeki payı ise %11,9 oldu.
Dış ticarette yoğunlaşma, 2024
Girişimlerin %71,2’si tek ülkeden ithalat yaptı
Girişimlerin %37,7’si tek ülkeye ihracat yaparken, %16,2’si iki ülkeye ihracat yaptı. Yirmi ve daha fazla ülkeye ihracat yapan girişimlerin oranı %3,1 iken, bu girişimlerin ihracattaki payı %57,6 oldu.
Girişimlerin %71,2’si, tek ülkeden ithalat yaparken, %14,4’ü, iki ülkeden ithalat yaptı. Yirmi ve daha fazla ülkeden ithalat yapan girişimlerin oranı %0,8 iken, bu girişimlerin ithalattaki payı %57,9 oldu.
Dış ticaret yapılan ülke sayısına göre girişimlerin payı, 2024 
Dış ticaret yapılan ülke sayısına göre dış ticaret payı, 2024
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı